Malou Tichelaar werkt samen met ontwerpers en makers in Afrika. Haar doel? Met FairBeads een internationale afzetmarkt creëren voor sieraden en tassen uit ontwikkelingslanden. Makkelijk? Dat is het zeker niet. ‘Ondernemen in Kenia is erg lastig, ik heb vaak op het punt gestaan om te stoppen.’ Maar ze zet door en kijkt er enorm naar uit om met nog meer talent samen te werken. Malou vertelt ons alles over haar dromen en uitdagingen, onderhandelen en eerlijke prijzen en het investeren in betrouwbare contactpersonen.

Liefde voor Afrika

‘FairBeads is ontstaan vanuit een hobby in combinatie met mijn liefde voor Afrika. Mijn ouders kwamen eens thuis uit Gambia met prachtige sieraden. Ik ben mij gaan verdiepen in de verschillende sieradenkunsten in verschillende Afrikaanse landen en elk land blijkt zo ongeveer zijn eigen soort sieraden te hebben.

Toen ik naar Oeganda reisde gaf een vriend van mij, die journalist in Afrika was, een naam door van iemand die mij kon voorstellen aan een groep vrouwen in het noorden van Oeganda. Zij maakten sieraden van papier. Daar is alles begonnen en vervolgens ben ik ook sieraden uit andere landen gaan verkopen.’

‘Geef een arme geen vis, maar een hengel om de vis zelf te vangen.’

‘Geef een arme geen vis, maar een hengel om de vis zelf te vangen.’ Deze mooie uitspraak heb je op je website staan. Hoe heb je dit verweven in Fairbeads? ‘Ik heb een poos met echt de allerarmsten gewerkt in Oeganda en het noorden van Kenia. Daar kocht ik sieraden in en wat het opbracht stuurde ik terug. Al snel ontdekte ik dat dit niet werkt. Je schiet er zelf enorm bij in, kunt er als bedrijf niet door groeien en dus ook je inkoop zal nooit groter worden. Niemand schiet er iets mee op, ook de makers uiteindelijk niet.

Fairtrade ondernemen
‘In het noorden van Kenia zag je dat deze vrouwen echt voorbeelden werden voor de jongere meiden. Die willen dat ook, zelf geld verdienen en trots op zichzelf zijn.’

Het is juist voor de makers enorm leerzaam om met een echt bedrijf samen te werken. Ze leren om goede sieraden aan te leveren en goede afspraken te maken. Op die manier groeien ze en kunnen ze trots zijn op zichzelf. In het noorden van Kenia zag je dat deze vrouwen echt voorbeelden werden voor de jongere meiden. Die willen dat ook, zelf geld verdienen en trots op zichzelf zijn.’

Stoppen met een samenwerking

‘De afgelopen jaren ben ik met Fairbeads een iets andere weg ingeslagen omdat ik moest stoppen in het noorden van Kenia. Ik werkte daar samen met een stichting die alle communicatie richting de makers voor mij deed en bijvoorbeeld ook zorgde voor de inkoop van kralen. Maar de directrice van de stichting kon het er niet meer bij doen en de kwaliteit van de sieraden werd daardoor ook minder.

Het gevolg was dat ik bestellingen moest weigeren en ik kwam hierdoor ook niet verder in nieuwe ontwerpen. Het voelde alsof ik vastliep en ik was genoodzaakt om rond te kijken naar nieuwe sieradenmakers. Gelukkig blijft de stichting deze vrouwen begeleiden met andere werkzaamheden, anders had ik het vreselijk gevonden om te stoppen.’

Lees ook: Ontwerpen laten produceren in het buitenland? Sanne deed het (en geeft tips!)

Nairobi

malou tichelaar fairbeads - sieraden uit afrika

‘Ik heb familie in Nairobi wonen, dat maakt het voor mij makkelijker om mij te focussen op deze omgeving. Ik kan de kwaliteit beter bewaken, de prijzen scherp houden en er ook makkelijker naartoe om dingen te regelen. Daarnaast woont er in Nairobi enorm veel talent. Niet alleen qua sieraden maken, maar ook qua ontwerpen.

Ik werk sinds kort samen met een jonge Keniaanse die messing sieraden voor mij ontwerpt. Ze maakt super mooie dingen, maar ze heeft echt iemand nodig die haar kan helpen aan een afzetmarkt. Super leuk dat ik dat mag doen op deze manier. Ze laat de sieraden maken in de sloppenwijk van Nairobi.’

Prijzen die omhoog worden gegooid

‘Zij komt daar veel makkelijker binnen, heeft connecties en de prijzen worden niet belachelijk omhoog gegooid omdat ze zien dat ik als buitenlander sieraden wil inkopen. Dat is echt een ding in Kenia namelijk.

Uiteraard betaal ik eerlijke prijzen, maar ik moet de sieraden hier nog wel kunnen verkopen voor prijzen die oké zijn. Dat is dus echt wel een frustratie af en toe, maar tegelijkertijd ook onwijs leerzaam. Het ondernemen in Kenia maakt me zo elke keer een stukje sterker. Ik leer er erg veel van.’

Ondernemen in Kenia is vaak erg lastig

‘Ondernemen in Kenia is vaak wel erg lastig. Ik hoor regelmatig dat iemand ermee stopt. Kenianen zijn goede onderhandelaars. De ene keer vragen ze je een prima prijs en als je tevreden bent zullen ze de volgende keer er zo 50% bovenop gooien, zonder blikken of blozen. Ik kan geen sieraden of tassen inkopen voor prijzen waarvoor ik ze hier verkoop. Je kunt bij sommigen zeggen dat je naar een ander gaat als ze echt niet wat zakken qua prijs, maar zelfs dat laat ze dan koud. Erg lastig vind ik dat, ik heb daarom ook andere tassenmakers moeten zoeken. De prijzen voor inkoop waren zo hoog, daarvoor koop je een nieuwe tas in Nederland.’

Fairtrade prijzen

‘Afrika is een heel andere markt dan Azië. Daar ben ik vooral bij de verkoop aan een hele bekende fairtrade groothandel tegenaan gelopen. Zij vergeleken de inkoopprijzen van mij met die van bedrijven die werken op de Aziatische markt. Dat kun je echter niet met elkaar vergelijken en daardoor kochten ze tenslotte niks meer in bij bedrijven die leveren vanuit Afrika. Het was hen simpelweg te duur. Dat vind ik enorm jammer, want hoe kun je zo fairtrade handel drijven? Ik wil de mensen in Afrika eerlijke prijzen betalen, daar sta ik tenslotte voor.’

Onderhandelingen

‘In Nairobi wonen is duur en daar zijn de prijzen ook naar, daarnaast zijn Kenianen harde onderhandelaren. Logisch ook. En tsja, dan wil ik ook nog dat het allemaal ‘fairtrade’ is qua prijs. Ik heb echt vaak op het punt gestaan om te stoppen vanwege dat hele harde onderhandelen.

Als mensen goedkope spullen willen moeten ze naar een grote keten gaan met massaproductie. Ik verkoop handgemaakte spullen met een verhaal daarachter en betaal de makers een eerlijke prijs. Ook koop ik vaak klein in, dat maakt mijn producten uniek want er zijn er niet veel van. Dit maakt FairBeads dus juist uniek. En ik ga er zeker mee door hoor. Ik leer elke dag nog.’

Malou’s dromen voor FairBeads

‘Het is zó leuk om FairBeads te runnen en ik weet zeker dat ik er nog veel meer uit kan halen. Ik hoop dat ik over niet al te lange tijd weer naar Kenia kan om flink te investeren in tijd met mijn contactpersonen. We kunnen dan weer samen ontwerpen en kijken naar nieuwe mogelijkheden. Ook scout ik graag nieuwe sieradenmakers en hoop ik zo nog meer mensen daar een kans te geven op een mooie afzetmarkt in Europa. Ik kijk er enorm naar uit om met nog meer talent in Kenia samen te werken. Uiteindelijk wil ik ook meer verkooppunten maar eerst wil ik FairBeads online weer sterker neerzetten.

Ik run FairBeads naast mijn werk als freelance Communicatieadviseur dus ben er gelukkig niet afhankelijk van. Dat houdt het voor mij ook iets luchtiger en een soort ‘speeltuin’ waarin ik veel kan proberen en ook risico’s kan nemen. Ik blijf lekker doorgaan.’

Malou: ‘Geef echt niet op als het tegenzit. Haal even diep adem en denk in oplossingen.’

Malou’s tips 

Tot slot: wat zijn Malou’s tips voor ondernemers die ook willen samenwerken met bijvoorbeeld ontwerpers in Afrika? ‘Zoek betrouwbare contactpersonen en doe niet alles op afstand. Investeer in communicatie. Ga er twee weken naartoe om echt met de mensen te gaan praten, werkplekken te bekijken, enzovoort. Dan weet je enigszins wat er speelt en loopt de communicatie daarna veel soepeler. Neem wel de tijd, want alles wat je in Nederland snel kunt doen, loopt toch altijd anders in Afrika.

Ik heb het liefste contactpersonen via via, omdat ik dan zeker weet dat ik met goede mensen samenwerk. Dat heeft zich tot nu toe echt keer op keer bewezen. En vooral: maak hele duidelijke afspraken, zet die op papier zodat je er steeds naar kunt verwijzen en blijf volhouden. Maar ook: blijf vriendelijk en geïnteresseerd in de mens achter de persoon waar je mee samenwerkt. Vriendelijkheid, herhalen (communicatie!) en doorzetten is heel belangrijk in Kenia! Geef echt niet op als het tegenzit. Haal even diep adem en denk in oplossingen.’

Meer FairBeads?
www.fair-beads.nl Instagram Facebook Twitter