‘Die zin loopt voor geen meter!’, ‘Heb je daar –dt geschreven?’, ‘Durf jij jezelf een schrijver te noemen?’ Herken je ze? Zijn het zinnen die jij ook wel eens tegen jezelf zegt? Grote kans dat jouw innerlijke criticus aan het woord is. Wat je kunt doen aan die criticus? Nanneke van Drunen deelt haar tips.
Je innerlijke criticus is een commentaarstem die ongevraagd op een negatieve, strenge en veroordelende toon tegen je praat. De innerlijke criticus legt de lat enorm hoog en slaat je bij de kleinste fout om de oren. De criticus hoor je ook alleen wanneer je iets fout doet. Hij zal je nooit aan je sterke kanten of prestaties herinneren. Je kunt de innerlijke criticus vergelijken met iemand op een bijrijdersstoel die de chauffeur vertelt hoe hij moet autorijden. In de psychologie heet dit fenomeen het superego.
De innerlijke criticus kan vier gedaantes hebben:
1. De aanvaller keurt openlijk en bijna agressief af wat je doet en denkt, bijvoorbeeld: ‘je mag geen fouten maken’.
2. De ‘behulpzame’ innerlijke criticus praat op een vermanende toon en zegt bijvoorbeeld ‘je kunt er beter niet aan beginnen, want dat wordt niks’.
3. De vermomde innerlijke criticus is aanwezig wanneer je je schuldig voelt, je schaamt of wanneer je bijvoorbeeld het gevoel hebt dat je tekortschiet.
4. De onzichtbare. Deze laat van zich horen als iemand bij jou een gevoelige snaar raakt.
Bijna iedereen heeft, in meerdere of mindere mate, last van deze innerlijke criticus. Als hij de overhand krijgt, kunnen negatieve en irreële gedachtes en gevoelens leidend worden. Dat is desastreus voor creatieve processen. Het goede nieuws is dat je innerlijke criticus je wil behoeden voor mislukking en teleurstelling. En dat is ergens best een fijne gedachte. Het is belangrijk dat je innerlijke criticus jouw bondgenoot wordt. Dat hij zijn werk doet op het moment dat jij dat wilt. Maar hoe doe je dat?
Tips
- Erken dat je een innerlijke criticus hebt.
- Schrijf op wat de innerlijke criticus tegen je zegt. Kun je achterhalen waarom jouw innerlijke criticus dit zegt? Kun je de boodschap ombouwen tot een positieve formulering?
- Sta open voor je innerlijke criticus. Steekt hij de kop op? Realiseer je dan dat hij goede bedoelingen heeft. Benoem dat eventueel. ‘Ik weet dat je me wilt helpen met schrijven, maar liever niet op dit moment. Nu wil ik alleen maar ideeën noteren. Bij het redigeren van de tekst kan ik je hulp goed gebruiken.’ Het klinkt misschien raar, maar probeer het eens. Het effect kan verrassend zijn.
- Doe een schrijfoefening. In het boek ‘Writing alone and with others’ geeft Pat Schneider een schrijfoefening om van je innerlijke criticus af te komen. Het is de moeite waard om deze oefening te doen. Mij hielp het in elk geval.
Lees ook: Hoe komt het dat we zoveel moeite hebben met focus en wat kun je eraan doen?
Schrijfoefening
Gun jezelf de tijd om deze oefening te doen. Plan er ruimschoots de tijd voor, zet de telefoon en eventuele andere stoorzenders uit.
Stel jezelf voor in een open vlakte, bijvoorbeeld een woestijn waar je tot aan de horizon kunt kijken zonder dat er obstakels te zien zijn. Je staat aan de kant van de weg. Vanuit de verte zie je een bus jouw kant uitkomen. De bus rijdt naar je toe en komt naast je tot stilstand. De deur van de bus gaat open en een voor een komen er mensen uit. Iedereen die uitstapt, heeft een mening over jouw schrijfvaardigheden (je moeder/vader, broer/zus, vriend(in), basisschool leraar, redacteur die jouw manuscript afwees, …). De persoon met de grootste mond komt als eerste naar buiten. Laat iedereen uitstappen en hem/haar vertellen wat ze willen zeggen. Schrijf het op. De wat stillere mensen die achterin de bus zitten, hebben misschien iets heel anders tegen je te zeggen, dan de mensen met hun grote mond. Nadat je hebt opgeschreven wat alle mensen tegen je hebben gezegd, kun je eventueel met een of meer van hen een dialoog aangaan.
Hopelijk helpen de tips en de schrijfoefening jou om je innerlijke criticus tot bondgenoot te maken!
Over Nanneke van Drunen
Nanneke van Drunen helpt vrouwelijke ondernemers met (content)marketing door ze te leren hoe ze SENSAtionele teksten schrijven voor hun bedrijf en storytelling kunnen inzetten, waardoor zij zichtbaarder worden en meer omzet genereren. Dit doet ze door hen de skills en tools te geven waardoor ze zelf wervende teksten leren schrijven waarin hun authentieke stem doorklinkt.
www.nannekevandrunen.nl
